Τι είναι το Ανεύρυσμα της Κοιλιακής Αορτής;
Η αορτή είναι η μεγαλύτερη αρτηρία στο σώμα μας, και μεταφέρει το οξυγονωμένο αίμα από την καρδιά μας στο υπόλοιπο σώμα. Το τμήμα αορτής που περνάει από το στήθος και τον θώρακα ονομάζεται θωρακική αορτή, ενώ το τμήμα που βρίσκεται στην κοιλιά, ονομάζεται κοιλιακή αορτή. Στην κοιλιά, ακριβώς κάτω από το ύψος του ομφαλού, η αορτή χωρίζεται σε δύο κλάδους, τις ονομαζόμενες λαγόνιες αρτηρίες, οι οποίες μεταφέρουν το αίμα στα κάτω άκρα. Όταν μια αδύναμη περιοχή της κοιλιακής αορτής διαστέλλεται και αυξάνεται σε μέγεθος, αυτό ονομάζεται ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Η πίεση του αίματος που ρέει μέσα από στην κοιλιακή αορτή μπορεί να κάνει ένα αποδυναμωμένο τμήμα της αορτής να μεγαλώσει και να προεξέχει. Η κανονική διάμετρος της κοιλιακής αορτής είναι περίπου 2 εκατοστά. Όταν η αορτή πάσχει από ανευρυσματική νόσο τότε αυτή διατείνεται σε σημείο που να φτάνει και να ξεπερνά τα 4 εκατοστά. Τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία, διότι μπορεί να ραγούν. Η ρήξη του ανευρύσματος προκαλεί πολύ σοβαρή εσωτερική αιμορραγία η οποία συχνά οδηγεί σε θάνατο χωρίς ιατρική αντιμετώπιση. (1. Αορτικό τόξο, 2. Καρδιά, 3. Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής, 4. Υγιείς Αορτή, 5. Νεφρός)
Λιγότερο συχνά, το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής μπορεί να προκαλέσει άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως την περιφερική εμβολή και την ισχαιμία των κάτω άκρων. Θρόμβος ή αθηρωματικό υλικό από το ανεύρυσμα μπορεί να αποσπαστεί και να μεταφερθεί μέσω του αίματος σε μικρότερα αγγεία των κάτω άκρων αποφράζοντάς τα και εμποδίζοντας το αίμα να μεταφερθεί περιφερικότερα. Αυτό οδηγεί σε ισχαιμία των κάτω άκρων. Η ισχαιμία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα ακόμα και απώλεια των κάτω άκρων. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 200.000 ασθενείς να πάσχουν από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Από αυτούς, περίπου 15.000 έχουν ανεύρυσμα τέτοιου μεγέθους που απειλεί με θάνατο από ρήξη, εάν δεν αντιμετωπιστεί. Ευτυχώς, το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής, ειδικά όταν διαγνωστεί νωρίς, μπορεί να αντιμετωπιστεί , ή ακόμη και να θεραπευτεί, με ιδιαίτερα αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής δε δίνει συμπτώματα. Αυτά που μπορεί να παρατηρήσετε είναι τα εξής:
- Μία μάζα που σφύζει στην κοιλιά.
- Οξύ, αιφνίδιο πόνο στην κοιλιά σας ή στη μέση. Σε αυτή την περίπτωση, το ανεύρυσμα μπορεί να είναι έτοιμο να σπάσει.
- Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα πόδια σας μπορεί να γίνουν ξαφνικά κρύα, επώδυνα και ωχρά λόγω περιφερική εμβολής από το ανεύρυσμα.
Εάν το ανεύρυσμα σπάσει, θα αισθανθείτε έναν ξαφνικό έντονο πόνο στην κοιλιά ή τη μέση, έντονη αδυναμία, ζάλη και ίσως τελικά να χάσετε τις αισθήσεις σας. Αυτή είναι μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή και θα πρέπει να ζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια.
Πώς προκαλείται το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής;
Οι ακριβείς αιτίες και ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο προκαλείται το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής δεν είναι ακόμα ξεκαθαρισμένες. Το ανεύρυσμα προκαλείται από φλεγμονή στο τοίχωμα της κοιλιακής αορτής η οποία προκαλεί αποδυνάμωση και διαταραχή της δομής του τοιχώματος της αορτής. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτή η φλεγμονή σχετίζεται με αθηροσκλήρωση ή παράγοντες κινδύνου που συμβάλλουν στην αθηροσκλήρωση, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) και το κάπνισμα. Στην αθηροσκλήρωση εναποθέσεις λιπιδίων και χοληστερόλης στον αυλό του αγγείου δημιουργούν τη λεγόμενη αθηροματική πλάκα. Με τον καιρό, αυτή η πλάκα αναπτύσσεται όλο και περισσότερο προκαλώντας αποδυνάμωση του τοιχώματος του αγγείου. Εκτός από την αθηροσκλήρωση, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για την πρόκληση ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής. Αυτοί είναι οι εξής:
- Το να είσαι άνδρας, ηλικίας άνω των 60 χρόνων
- Να έχεις συγγενή ο οποίος έχει νοσήσει από ανεύρυσμα της κοιλικής αορτής
- Η υψηλή αρτηριακή πίεση
- Το κάπνισμα
Ο κίνδυνος ανάπτυξης ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής είναι συχνότερο στους άνδρες.
Τι εξετάσεις χρειάζεται να γίνουν;
Όπως ειπώθηκε παραπάνω, τα περισσότερα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής δεν προκαλούν συμπτώματα. Με την απλή ψηλάφηση της κοιλιάς ο έμπειρος αγγειοχειρουργός μπορεί να υποψιαστεί αν η κοιλιακή αορτή είναι ανευρυσματική ή όχι. Η σίγουρη διάγνωση γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις, όπως το υπερηχογράφημα της κοιλιακής αορτής ή η αξονική τομογραφία. Οι εξετάσεις που ο αγγειοχειρουργός σας θα ζητήσει, αν υποψιάζεται ότι πάσχετε από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής είναι οι εξής:
- Υπερηχογράφημα κοιλίας (ονομάζεται και «τρίπλεξ κοιλιακής αορτής»)
- Αξονική τομογραφία με ενδοφλέβια έγχυση σκιαστικού (μπορεί να ζητηθεί και Αξονική Αγγειογραφία)
- Μαγνητική τομογραφία κοιλιακής αορτής
Πώς αντιμετωπίζεται το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής;
1. Στενή παρακολούθηση
Αν το ανεύρυσμα είναι μικρό, ο αγγειοχειρουργός μπορεί να συστήσει στενή παρακολούθηση. Δηλαδή μία «άγρυπνο αναμονή», κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να παρακολουθείται το ανεύρυσμα κάθε 6 έως 12 μήνες με υπερηχοτομογραφία ή αξονική τομογραφία για τυχόν αύξηση του μεγέθους ή άλλες διαφοροποιήσεις. Αν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, αυτή θα πρέπει να ρυθμιστεί φαρμακευτικά ώστε να κυμαίνεται σε φυσιολογικές τιμές. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση δημιουργεί αυξημένη πίεση σε εξασθενημένες περιοχές του τοιχώματος της αορτής σε ασθενείς με ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής. Αν έχετε αυξημένη χοληστερίνη θα πρέπει να ρυθμιστεί σε φυσιολογικές τιμές. Εάν καπνίζετε, θα πρέπει να λάβετε βοήθεια, ώστε να διακοπεί τελείως το κάπνισμα.
Ένα ανεύρυσμα δε θα «εξαφανιστεί» ποτέ από μόνο του. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να παρακολουθείστε τακτικά από τον αγγειοχειρουργό σας και να ακολουθείτε τις οδηγίες του, διότι το ανεύρυσμα μπορεί να αυξηθεί σε μέγεθος με την πάροδο του χρόνου και να σπάσει χωρίς καμία προειδοποίηση. Σε αυτή τη περίπτωση η αιμορραγία είναι μαζική, η αντιμετώπιση πολύ δύσκολη και η θνητότητα μεγάλη.
2. Ανοιχτή χειρουργική αντιμετώπιση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής
Αν το ανεύρυσμα φτάσει τα 5 εκατοστά ή αν έχει σημεία επικείμενης ρήξης ή αν αυξάνεται επικίνδυνα στο χρόνο ο αγγειοχειρουργός σας μπορεί να προτείνει την ανοιχτή χειρουργική επέμβαση για αντιμετώπιση. Αυτή είναι η πιο διαδεδομένη θεραπεία για το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής. Στην ανοιχτή χειρουργική αντιμετώπιση θα γίνει μία τομή στη κοιλιά από το τέλος του στέρνου έως την ηβική σύμφυση. Το ανεύρυσμα και η κοιλιακή αορτή παρασκευάζονται και στη συνέχεια αντικαθίσταται το διατεταμένο μέρος της αορτής, το ανεύρυσμα δηλαδή με ένα συνθετικό μόσχευμα όπως το Dacron ®, που έχει το μέγεθος και το σχήμα του υγιούς αγγείου.
Έτσι το τμήμα της αορτής που έχει ανευρυσματοποιηθεί και κινδυνεύει να σπάσει εξαιρείται τελείως και το αίμα περνάει μέσα από το συνθετικό μόσχευμα. Μετά την εγχείρηση, συνήθως χρειάζεται να παραμείνει ο ασθενής στο νοσοκομείο για 4 έως 7 ημέρες. Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να απαιτηθούν από 6 εβδομάδες έως 3 μήνες για την πλήρη ανάκαμψη. Η μέθοδος είναι δοκιμασμένη στο χρόνο και περισσότερο από το 90% των ασθενών δεν εμφανίζουν προβλήματα σε μακροχρόνια παρακολούθηση.
3. Ενδαγγειακή αποκατάσταση του ανευρύσματος
Αντί της ανοιχτής χειρουργικής αντιμετώπισης ο αγγειοχειρουργός σας μπορεί να προτείνει την ενδαγγειακή αποκατάσταση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής. Η ενδαγγειακή αποκατάσταση είναι σχετικά καινούργια μέθοδος και έγκειται στον αποκλεισμό του ανευρύσματος με μόσχευμα, το οποίο θα τοποθετηθεί στην αορτή μέσα από το αγγείο. Θα γίνουν δύο μικρές χειρουργικές τομές, περίπου 7 με 8 εκατοστά στις βουβωνικές περιοχές δεξιά και αριστερά. Με ειδικούς καθετήρες ο αγγειοχειρουργός μέσω των μηριαίων αρτηριών θα φτάσει στην κοιλιακή αορτή, όπου και θα τοποθετήσει ένα ειδικό μόσχευμα μέσα από το αγγείο το οποίο θα αποκλείει το ανεύρυσμα από την κυκλοφορία.
Έτσι το αίμα θα περνάει μέσα από το μόσχευμα χωρίς να έρχεται σε επαφή με το ανεύρυσμα, το οποίο πλέον δεν κινδυνεύει να σπάσει. Η επέμβαση γίνεται με τη βοήθεια ακτινοσκοπικού μηχανήματος. Μετά το χειρουργείο θα χρειαστεί να μείνετε στο Νοσοκομείο για 3 με 4 ημέρες και ο χρόνος ανάρρωσης είναι σημαντικά μειωμένος σε σχέση με την ανοιχτή μέθοδο. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή απαιτεί πιο συχνή μετεγχειρητική παρακολούθηση του ασθενή. Θα πρέπει να επισκεφτείτε το αγγειοχειρουργό σας 2-3 φορές μέσα στο πρώτο χρόνο και μία φορά τον επόμενο χρόνο. Θα σας ζητηθεί, επίσης, να κάνετε μία αξονική τομογραφία ή υπερηχοτομογράφημα για τον έλεγχο του μοσχεύματος.
Η μέθοδος σχετίζεται με μικρότερη νοσηρότητα και θνητότητα και είναι πολύ καλά ανεκτή από τον ασθενή. Έχουμε λιγότερες πληροφορίες για τη μακροχρόνια παρακολούθηση των ασθενών δεδομένου ότι είναι σχετικά καινούργια μέθοδος.
Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να γίνεται αυστηρός έλεγχος και μετρήσεις πριν το χειρουργείο, ώστε να είναι ασφαλής η ενδαγγειακή μέθοδος. Δεν μπορούν όλοι οι ασθενείς να αντιμετωπιστούν με αυτή τη μέθοδο. Η αορτή και το ανεύρυσμα πρέπει να έχουν κάποια συγκεκριμένα ανατομικά χαρακτηριστικά για να είναι ασφαλής η ενδαγγειακή μέθοδος και να μην αποτύχει. Ο αγγειοχειρουργός σας είναι ο μόνος που μπορεί να κάνει ακριβή εκτίμηση του ανευρύσματος και να αποφασίσει ποια μέθοδος είναι η πιο κατάλληλη και πιο ασφαλής για εσάς.